Ludzie żyjący na ziemi rybnicko-wodzisławskiej długo nie zdawali sobie sprawy z bogactwa znajdującego się pod ich stopami. Dopiero odkrycie w okolicach Dębieńska, Bełku, Czerwionki oraz nad rzeką Rudą i Bierawką płytko zalegających złóż rudy darniowej przyczyniło się do rozwoju na tych terenach hutnictwa. W 1585 roku zbudowano w Stodołach pierwsze dymarki, a następnie fryszarnie w Rybnickiej Kuźni, Czerwionce, Ligockiej Kuźni, Paruszowcu i kilku innych miejscowościach. Żelazo wytapiano w pierwszych prymitywnych piecach hutniczych (dymarkach) opalanych węglem drzewnym. Proces ten udoskonalono w piecach fryszerskich, doprowadzając powietrze za pomocą miechów dymarskich, a młoty napędzając kołami wodnymi.
W 1788 roku należące do hrabiego Antoniego Wengierskiego przedsiębiorstwa kupił król Prus Fryderyk Wilhelm II. W 1792 roku nowa państwowa fryszerka powstała w Gotartowicach. W rejonie Rybnika funkcjonowało wiele drobnych zakładów przemysłu metalowego, które były własnością klasztoru cystersów w Rudach. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dokonano modernizacji rybnickich zakładów hutniczych.
Górnictwo na terenie Rybnika rozwijało się początkowo bardzo wolno. Przyczyną tego stanu rzeczy był brak zapotrzebowania na węgiel kamienny, ponieważ głównymi surowcami energetycznymi w tym czasie były drewno, siła wiatru, wody i zwierząt. Początkowo inicjatywa poszukiwania węgla i zakładania kopalń w powiecie rybnickim należała do do państwowej administracji górniczej. Uzyskanie pierwszego, potwierdzonego archiwalnie zezwolenia na rozpoczęcie eksploatacji węgla odnotowano na działce usytuowanej w Biertułtowach, obecnie dzielnicy Radlina. W roku 1792 rozpoczęła tam eksploatację kopalnia „Versuch Kohlengrube”, późniejsza „Hoym”.

 

Kolejną kopalnią utworzoną w Biertułtowach była kopalnia „Reden”. Została uruchomiona w 1842 roku.
Za prekursora górnictwa leszczyńskiego uznać należy barona von Wilczka, właściciela Wielkiego Dębieńska. W 1792 roku uzyskał on prawo do uruchomienia pierwszej kopalni. Nazwał ją „Neues Glück” („Nowe Szczęście”). Kopalnia rozpoczęła wydobycie jednak dopiero w 1798 roku. Po kilku latach zrezygnowano z jej eksploatacji.
Również w roku 1792 właściciel Ornontowic von Zawadzki zbudował na swych polach kopalnię „Leopold”. Kopalnia przetrwała do lat sześćdziesiątych XIX wieku.
W rejonie Czerwionki najstarszą kopalnią była „Ciosek”, założona w 1806 roku przez hrabiego Węgierskiego. Była eksploatowana do 1873 roku. Drugą kopalnią, która otrzymała w Czerwionce nadanie w 1807 roku była „Marianne”. Również była własnością hrabiego Węgierskiego. Do roku 1850 wybudowanych zostało w okolicy Dębieńska i Czerwionki około 25 kopalń. Duży wpływ na rozwój górnictwa na tym terenie miało rozpoczęcie budowy kolei, bowiem umożliwiło to zbyt węgla.
W 1896 roku niemiecki koncern Zjednoczone Huty „Królewska” i „Laura” wykupił prawo własności do pola górniczego „Dębieńsko” oraz kilku sąsiednich kopalń. Po dokonaniu konsolidacji, w 1898 roku została uruchomiona kopalnia „Dubensko” („Dębieńsko”).
Jednym z najstarszych zakładów górniczych w rejonie Rybnika jest kopalnia „Rydułtowy”. Została założona w Czernicy pod nazwą „Charlotte”. Czernica jest sołectwem w gminie Gaszowice w powiecie rybnickim. Nadanie górnicze (zezwolenie na eksploatację) kopalnia uzyskała 2 lutego 1806 roku i tę datę przyjmuje się za jej początek.
W latach dwudziestych XIX wieku odkryto wychodnię pokładu węgla w Pszowie. Fakt ten wykorzystał aptekarz rybnicki Ferdinand Fritze, który w 1832 roku zgłosił zamiar budowy kopalni „Anna”. Podstawą zgłoszenia był szyb „Fund”. Fund po niemiecku znaczy odkrycie, znalezisko. Tak często nazywano szyb, którym dotarto do złoża, a czasami pierwszy odkryty w nim pokład. Kopalnię ostatecznie uruchomiono w 1842 roku.
W 1838 roku w Niedobczycach uruchomiona została kopalnia „Karol”. Kolejna kopalnia, „Laura” w Niewiadomiu, rozpoczęła działalność w 1840 roku. Rybnickie kopalnie były jednak przedsiębiorstwami małymi z niewielkim wydobyciem i zatrudnieniem. Prowadziły eksploatację płytko zalegających pokładów węgla, nie były również dobrze wyposażone technicznie.
Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku gospodarka zaczęła rozwijać się dynamicznie. Rosło stałe zapotrzebowanie na węgiel kamienny, wówczas dominujący surowiec energetyczny. W 1865 roku zostało uchwalone nowe prawo górnicze, które oddawało zarząd kopalni w ręce ich właścicieli.
W 1856 roku Franz Strahler z Krzyżanowic, właściciel dóbr rycerskich w Niewiadomiu Dolnym, rozpoczął budowę kopalni „Beatensglück” („Szczęście Beaty”). Kopalnia rozpoczęła eksploatację trzy lata później.
W 1872 roku Izydor Mamroth, właściciel okolicznych zakładów hutniczych, uruchomił w Niedobczycach kopalnię „Johann-Jakob”. Kolejny właściciel w roku 1903 zmienił nazwę zakładu na „Römer”.
Pól górniczych zaczęto poszukiwać również na terenie Radlina. Zachował się dokument z 1857 roku, który stwierdza, że prośbę o zezwolenia na eksploatację i koncesję nowej kopalni o nazwie „Emma” wnieśli trzej gwarkowie: Ferdynand Wodok z Rybnika, Aleksander Seiffert z Raciborza i Karfunkel z Gliwic. Wymienione osoby otrzymały zezwolenie, ale nie rozpoczęły od razu wydobycia węgla. Pełne uruchomienie kopalni „Emma” nastąpiło w 1883 roku. Głównym jej właścicielem był Fryderyk Grundmann.
Oprócz przemysłu wydobywczego w powiecie rybnickim rozwijał się także przemysł metalowy i maszynowy. W 1889 roku mistrz kowalski z Gliwic Karol Strzoda założył nową odlewnię żelaza i fabrykę budowy maszyn. Zakład otrzymał nazwę „Rybniker Hütte G.m.b.H.” (Huta Rybnicka).
Pod koniec XIX wieku rybnickim górnictwem zainteresował się jeden z największych górnośląskich przemysłowców, książę Gwidon Henckel von Donnersmarck. Pierwsze nadania górnicze w tym rejonie książę otrzymał w 1875 roku. W ciągu kilku następnych lat zakupił znaczne obszary na terenie Chwałowic, Jankowic, Boguszowic i Michałkowic. W latach 1903-1907 w Chwałowicach wybudował kopalnię „Donnersmarckgrube” (późniejszą „Chwałowice”). Kolejne przedsiębiorstwo powstało w latach 1913-1915 w Boguszowicach. Były to szyby „Blücherschachte” (później kopalnia „Jankowice”).
W 1903 roku rozpoczęto budowę kopalni „Knurów”. Inicjatorem budowy był Gustaw von Velsen, dyrektor ministerialny w Ministerstwie Handlu i Przemysłu w Berlinie.
Na początku XX wieku rozpoczęto wiercenia poszukiwawcze na południe od Wodzisławia Śląskiego. W 1913 roku Zachodnio-Czeskie Górnicze Towarzystwo Akcyjne z siedzibą w Wiedniu rozpoczęło drążenie szybów na terenie gminy Gorzyczki. Pierwsze wydobycie kopalnia „Friedrichschachte” („Fryderyk”) uzyskała w 1917 roku. Niestety, brak właściwego rozeznania zasobów na etapie przygotowania inwestycji i napotkane podczas eksploatacji trudności geologiczne spowodowały, że w 1923 roku wstrzymano wydobycie. W 1926 roku dokonano zamknięcia szybów betonowymi płytami. Po zaledwie trzynastu latach kopalnia przestała istnieć.

Ta strona używa plików cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami używanej przeglądarki.