• Ignacy, nasza kopalnia

    Opowieści górnicze byłych pracowników Kopalni Ignacy w Rybniku-Niewiadomiu to projekt sfinansowany ze środków Fundacji Orlen w ramach programu grantowego dla społeczności lokalnych pod nazwą „Moje miejsce na Ziemi”

Kopalnia to nie tylko budynki, urządzenia, węgiel, to przede wszystkim ludzie. Poznajcie ich historię…

Ignacy, nasza kopalnia.

Ignacy nasza kopalnia to projekt w ramach którego mogliśmy zebrać i zarejestrować w formie video wspomnienia byłych pracowników kopalni Ignacy. Ich relacje istotnie wzbogacają naszą wiedzę o historii niezwykłego zakładu jakim niewątpliwie była "Hoymgruba". 

Zobacz pozostałe odcinki

  • 1. Dlaczego kopalnia?

    Powodów i motywacji, by pracować w kopalni, było wiele. Z jakich względów nasi bohaterowie wybrali pracę na grubie?

  • 2. Pierwsza szychta

    Jak wyglądał pierwszy dzień w pracy? Posłuchaj historii pierwszego kontaktu młodego pracownika z kopalnią

  • 3. Wypadki i sytuacje niebezpieczne

    Praca na kopalnia nie należała do łatwych. Zdarzały się sytuacje zagrażające życiu i zdrowiu górników

  • 4. Wyjątkowa Hoyma

    Czy kopalnia Ignacy była wyjątkowa? W opinii byłych pracowników z pewnością taka była.

Nasi bohaterowie

Henryk Ryszka

Urodził się w 1934 roku Radlinie. W 1958 roku ukończył studia wyższe na Politechnice Śląskiej w Gliwicach na Wydziale Górniczym, o specjalności elektryfikacja kopalń. Pracę dyplomową obronił w styczniu 1959 roku. Zamierzał podjąć pracę na kopalni „Marcel”, gdzie odbywał początkowe praktyki. Ostatecznie jednak został zatrudniony na kopalni „Ignacy”. Był jednym z pierwszych inżynierów elektryków, którzy pracowali bezpośrednio na dole. Po odbyciu wymaganego stażu, w 1960 roku został sztygarem oddziału elektrycznego. Był również ratownikiem górniczym. Na kopalni „Ignacy” przepracował prawie trzynaście lat.
W 1971 roku został przeniesiony do pracy na kopalnię „Borynia”.

Józef Barteczko

Urodził się w 1929 roku w Radlinie. W 1943 roku ukończył tzw. Volksschule w Głożynach. W 1954 roku rozpoczął pracę na kopalni „Emma” (dzisiaj „Marcel”) w Radlinie jako niewykwalifikowany pracownik: na powierzchni, w biurze a następnie na dole. W trakcie pracy rozpoczął naukę na przyspieszonym dwuletnim kursie szkoły podstawowej. Następnie podjął naukę w czteroletnim Liceum Przemysłu Węglowego w Katowicach i po zakończeniu nauki w tej szkole uzyskał tytuł technika górnictwa. Dalszą naukę kontynuował na Politechnice Śląskiej w Gliwicach i po trzech latach studiów uzyskał tytuł inżynierski. Na studia magisterskie przeniósł się na Akademię Górniczo-Hutniczą do Krakowa.
Po ukończeniu studiów, w 1956 roku otrzymał nakaz pracy w Rybnickim Zjednoczeniu Przemysłu Węglowego w Rybniku. Od tego momentu rozpoczął pracę na kopalni „Ignacy” na stanowisku zastępcy sztygara zmianowego. Od 1966 pełnił funkcję naczelnego inżyniera czyli zastępcy dyrektora kopalni. Po połączeniu kopalni „Ignacy” z kopalnią „Rydułtowy” w 1968 roku, został zastępcą naczelnego inżyniera na kopalni „Rydułtowy”.
W 1972 roku został przeniesiony na kopalnię „Borynia”, gdzie pracował do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Henryk Serwotka 

Urodził się w 1936 roku w Niedobczycach. W 1953 roku ukończył Liceum Ogólnokształcące w Rybniku. W celu zapoznania się z górnictwem pracował przez kilku miesięcy na dole jako górnik na kopalni „Ignacy”. Następnie rozpoczął studia na Politechnice w Gliwicach, które ukończył w 1957 roku. Rozpoczął staż na kopalni „Ignacy”, zapoznając się ze wszystkimi stanowiskami pracy.  Następnie został przeniesiony do oddziału szybowego na stanowisko sztygara zmianowego. Później pracował jako sztygar oddziałowy i nadsztygar. W 1968 roku został nadsztygarem maszyn dołowych. W 1975 roku – po połączeniu kopalni „Ignacy” z kopalnią „Rydułtowy” – został  tam przeniesiony. Pełnił funkcję głównego inżyniera.
W kopalni „Rydułtowy” pracował do 1988 roku, do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Andrzej Adamczyk

Urodził się w 1943 roku w Rydułtowach. Ukończył Liceum Ogólnokształcące w Rydułtowach. Pracę rozpoczął w 1962 roku w rybnickim PKS-ie jako pracownik umysłowy. W 1973 roku, z powodów rodzinnych, przeniósł się na kopalnię „Rydułtowy”. Został skierowany na Ruch II (kopalnię „Ignacy”), gdzie początkowo pracował pod ziemią jako robotnik niewykwalifikowany. Po ukończeniu kopalnianego kursu na cieślę, został przeniesiony na stanowisko cieśli dołowego. Pracował jako cieśla przewozowy i przy taśmociągach. W roku 1996 przeszedł na emeryturę. Jest autorem licznych publikacji o dawnych kopalniach z rejonu rybnickiego. 

Norbert Bąk

Urodził się w 1952 roku w Górkach Śląskich. Uczęszczał do Zespołu Szkół Górniczych w Rydułtowach w zawodzie elektryka, którą ukończył w wieku siedemnastu lat. Miał pracować na kopalni „Rydułtowy”, ale ostatecznie w 1969 roku został zatrudniony na kopalni „Ignacy”. Początkowo pracował jako elektryk na powierzchni, a także w oddziałach szybowym oraz telefonicznym. W wieku osiemnastu lat rozpoczął pracę jako elektryk na dole. Na tym stanowisku pozostał do osiągnięcia wieku emerytalnego w 1995 roku. 

Franciszek Lacheta

Urodził się w 1936 roku w Maciowakszach powiat Koźle. Ukończył Zespół Szkół Ministerstwa Żeglugi w Kędzierzynie-Koźlu w zawodzie elektryka. Pracę rozpoczął w Spółdzielni Rzemieślniczej w Raciborzu na stanowisku elektryka. Po kilku miesiącach zmienił pracodawcę i w 1954 roku zatrudnił się na kopalni „Ignacy”, również jako elektryk. Na tym stanowisku pozostał do osiągnięcia wieku emerytalnego w 1986 roku.

Hubert Mrozek

Urodził się w 1936 roku w Niewiadomiu. Posiada wykształcenia podstawowe. Zdecydował się na pracę w kopalni ze względu na możliwość odbycia tam zastępczej służby wojskowej w ramach ówczesnego Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Został zatrudniony na kopalni „Ignacy” w 1956 roku. Początkowo na kopalni wykonywał szereg różnych prac. Ostatecznie trafił do oddziału trzeciego Górniczych Robót Przygotowawczych B, gdzie pracował jako cieśla. Na tym stanowisku pozostał do 1987 roku, kiedy osiągnął wiek emerytalny.

Bogusław Majsner

Urodził się w 1938 roku w Rybniku. W 1956 roku ukończył Technikum Rolnicze w zawodzie technik agronom. Zdecydował się na pracę w kopalni ze względu na możliwość odbycia tam zastępczej służby wojskowej, która wynosiła 20 miesięcy. Służbę odbył na kopalni „Ignacy”, gdzie został przyjęty w 1958 roku. Początkowo pracował jako robotnik fizyczny przy wozach. W 1964 roku ukończył 3-letnie Technikum Wieczorowe dla Dorosłych w Rybniku i został przeniesiony do dozoru, do oddziału wydobywczego. Na kopalni „Ignacy” pracował 12 lat.
W 1970 roku został przeniesiony do kopalni „1 Maja” w Wodzisławiu Śląskim, gdzie pracował do 1987 roku, do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Paweł Skaba

Urodził się w 1935 roku w Niewiadomiu. Ukończył Szkołę Przysposobienia przy Rybnickiej Fabryce Maszyn w zawodzie ślusarza. Następnie został tam zatrudniony. W 1960 roku przeszedł do pracy na kopalnię „Ignacy”. Po odbyciu praktyk w oddziale szybowym został zatrudniony jako ślusarz dołowy. Na tym stanowisku pracował do osiągnięcia wieku emerytalnego w 1986 roku.

Wilhelm Bierza

Urodził się w 1944 roku w Gaszowicach. Ukończył Zespół Szkół Zawodowych w Rybniku w zawodzie blacharz budowlany. Zdecydował się na pracę w kopalni ze względu na możliwość odbycia tam zastępczej służby wojskowej, która wynosiła 7 lat. W 1963 roku został zatrudniony na kopalni „Ignacy” w oddziale przewozowym. Tam uczestniczył w szeregu kursach zawodowych, m.in. na obsługę przenośników taśmowych, zgrzebłowych, na konwojenta. Pracował jako dysponent przewozu. Na kopalni „Ignacy” pracował do 1990 roku do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Alojzy Szwachuła

Urodził się w 1949 roku w Radlinie. W 1966 roku ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową przy Rybnickich Zakładach Naprawczych w Niedobczycach w zawodzie tokarza. Następnie został w Zakładach Naprawczych zatrudniony. W 1972 roku skończył wieczorowe Technikum Mechaniczne w Sosnowcu filia w Rybniku na kierunku budowa i remont maszyn i urządzeń górniczych, gdzie uzyskał tytuł technika mechanika. Pracował nadal w Rybnickich Zakładach Naprawczych w Niedobczycach, ale teraz już jako mistrz przebiegu robót. W 1975 roku, ze względu na zarobki, przeniósł się na kopalnię „Ignacy”. Na początku pracował jako ślusarz, później jako osoba dozoru niższego. Ukończył w Zabrzu kurs badania i kontroli lin nośnych wyrównawczych na kopalniach oraz kurs rewidenta urządzeń wyciągowych i szybów. Posiada także uprawnienia dozoru technicznego – do  nadzorowania i obsługi kotłów parowych i sprężarek. W latach 1980-1987 był sztygarem zmianowym oddziału szybowego, a w latach 1987-1995 – sztygarem oddziałowym oddziału szybowego. Po ukończeniu wydobycia na kopalni „Ignacy” w 1995 roku, pracował jako sztygar zmianowy odpowiedzialny za Ruch „ Ignacy”. Na tym stanowisku pozostał do osiągnięcia wieku emerytalnego w 2000 roku.
Jest współzałożycielem i przewodniczącym Stowarzyszenia Zabytkowej Kopalni „Ignacy”. 

Stanisław Wypior

Urodził się w 1953 roku w Rybniku. W 1971 roku ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Rybniku na kierunku mechanizacja górnictwa. Następnie uczęszczał do trzyletniego Technikum Górniczego w Rybniku, gdzie uzyskał tytuł technik górnik mechanik. W 1978 roku skończył Wydział Górniczy Politechniki Śląskiej w Gliwicach na kierunku technologia eksploatacji złóż. Na początku 1979 roku rozpoczął pracę na kopalni „Rydułtowy” jako stażysta, zapoznając się ze wszystkimi stanowiskami pracy.  Został zatrudniony jako kierownik robót górniczych na oddziale górniczym z prawem zastępowania kierownika ruchu zakładu. W roku 1984 został przeniesiony na kopalnię „Ignacy”, gdzie pracował do 1993 roku. Następnie przeszedł z powrotem na ruch „Rydułtowy”, gdzie pracował do osiągnięcia wieku emerytalnego w 2003 roku.
W 2003 roku założył Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa byłych pracowników kopalni „Ignacy”. 

Joachim Rduch

Urodził się w 1946 roku w Biertułtowach. W 1964 roku ukończył Liceum Ogólnokształcące w Rydułtowach. Potem uczęszczał do dwuletniej Państwowej Szkoły Górniczej w Rybniku, gdzie uzyskał tytuł technika górnika eksploatacji węgla. W 1965 roku na kilka miesięcy został zatrudniony na kopalni „Rymer” jako robotnik niewykwalifikowany. Rok później rozpoczął pracę na kopalni „Ignacy”. Jako stażysta zapoznał się ze wszystkimi stanowiskami pracy. Następnie pracował jako dozór średni górniczy, głównie na oddziałach wydobywczych.  W latach 1970-1980 w czasie urlopów zastępował dyspozytorów kopalni. W grudniu 1990 roku osiągnął wiek emerytalny.
W latach 2003-2022 był członkiem zarządu Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa  koło „Ignacy”. Jest autorem książki „Wspomnienia sztygara (byłem jednym z nich)”.

Ignacy, nasza kopalnia

Projekt ma na celu integrację społeczną mieszkańców dawnej osady górniczej - Niewiadomia wokół byłej kopalni Ignacy, będącej przez ponad 200 lat najważniejszym miejscem na ziemi dla wielu pokoleń Niewiadomian. Pod auspicjami Zabytkowej Kopalni Ignacy, przy zaangażowaniu młodzieży i seniorów zostaną zebrane opowieści i pamiątki, które posłużą odbudowaniu lokalnej pamięci historycznej.

  • Jaki jest główny cel projektu?

    Zwiększenie integracji społeczności Niewiadomia wokół dawnej i nowej kopalni Kopalni Ignacy poprzez rejestrację narracji górniczych emerytowanych pracowników, zbiór pamiątek i upowszechnianie dziedzictwa kultury przemysłowej wśród najmłodszego pokolenia.

  • Do kogo skierowany jest projekt?

    Projekt jest skierowany do młodzieży szkolnej Rybnika i okolic, szczególnie dzielnicy Niewiadom. Najważniejszą grupą, której dotyczy projekt, są jednak seniorzy, byli pracownicy dawnej KWK Ignacy. Realizacja projektu pozwoli zachować okruchy historii pozostałe w pamięci byłych górników.

  • Na jakie potrzeby odpowiada projekt?

    Projekt odpowiada na potrzebę zwiększenia integracji społecznej mieszkańców miejscowości Niewiadomia (dziś dzielnica Rybnika). Przez 200 lat życie ich przodków łączyła Kopalnia Ignacy, która została zamknięta w 1995 roku. Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego wytworzyła problemy związane ze wzrostem bezrobocia i pogorszeniem statusu bytowego Niewiadomian. Dawni pracownicy przestali być traktowani, jako bohaterowie tego miejsca, którzy przez lata swoją pracą przyczyniali się polepszania standardu życia swoich rodzin i całej miejscowości. Stali się przegranymi w starciu z siłami wolnego rynku. Projekt ma przywrócić im poczucie dumy z pracy w dawnym zakładzie pracy. Górniczy seniorzy żywią do dziś wielki sentyment i wykazują przywiązanie do swojego dawnego miejsca pracy. Z drugiej strony zachodzi potrzeba uznania i budowania szacunku dla byłych pracowników Ignacego wśród młodzieży, która nie pamięta znaczenia i roli, jaką pełniła dla społeczności lokalnej Niewiadomia kopalnia Ignacy. Projekt pozwoli zrealizować pilną potrzebę zebrania relacji od najstarszych pracowników Kopalni Ignacy i umożliwi odbudowanie lokalnej pamięci historycznej. Będzie także okazją do integracji międzypokoleniowej. Miejscem integracji będzie Zabytkowa Kopalnia Ignacy, która po kończącym się okresie rewitalizacji i adaptacji na potrzeby kultury i turystyki, ponownie stanie się dla Niewiadomian ich miejscem na ziemi.

  • Jak wygląda harmonogram projektu?

    Projekt zakłada zaangażowanie w pierwszej kolejności młodzieży szkolnej. Uczniowie najstarszych klas otrzymają zadanie poszukania wśród swoich krewnych, byłych pracowników kopalni Ignacy oraz zebranie pobieżnych relacji, odszukanie dokumentów, zdjęć archiwalnych. Wyniki uczniowskiej kwerendy i jakość zebranego materiału ocenią pracownicy Zabytkowej Kopalni Ignacy. Najlepsi otrzymają wyróżnienia i nagrody rzeczowe. W drugim etapie przygotowani merytorycznie historycy wybiorą się do opisanych przez uczniów byłych pracowników kopalni, by przeprowadzić szczegółowe wywiady. W zależności od możliwości rozmowy będą rejestrowane przy użyciu kamery filmowej lub rejestratora audio. Uzyskane wspomnienia, opracowane merytorycznie i zredagowane w formie artykułów historycznych, opublikowane zostaną na dedykowanej stronie internetowej. Zebrane materiały staną się niejako biografią pracowników kopalni i niejako biografią całej społeczności. W ramach projektu na terenie Zabytkowej Kopalni Ignacy zostanie zorganizowane spotkanie byłych pracowników i zaangażowanej w projekt młodzieży. Z uwagi na zaawansowany wiek dawnych pracowników, rzecz wymaga pilnego podjęcia działań. Stąd też działania przygotowawcze do uruchomienia projektu rozpoczną się na początku roku szkolnego 2021 przy pomocy nauczycieli dwóch niewiadomskich szkół. Ogłoszenie o zbieraniu relacji pojawi się także na stronie internetowej, mediach społecznościowych Zabytkowej Kopalni Ignacy oraz podczas ogłoszeń parafialnych.

Ta strona używa plików cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami używanej przeglądarki.