Drugie życie kopalni
W dniu 19 września założono Stowarzyszenie Zabytkowej Kopalni „Ignacy”. W listopadzie Stowarzyszenie zostało zarejestrowane w Sądzie Okręgowym w Katowicach. Celem Stowarzyszenia jest m.in. kultywowanie tradycji górniczej byłej Kopalni "Ignacy", gromadzenie dóbr materialnych kultury górniczej, propagowanie wiedzy o dorobku i tradycjach regionalnych związanych z wydobywaniem węgla, działalność wspomagająca rozwój śląskiej społeczności lokalnej, inspirowanie działalności naukowo-badawczej, społeczno-kulturalnej, oświatowej oraz turystycznej.
Pierwszym przewodniczącym Stowarzyszenia był Andrzej Kopka. Obecnie przewodniczącym jest Alojzy Szwachuła.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-1.jpg)
Pod koniec roku Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” została udostępniona dla ruchu turystycznego. Początkowo zwiedzanie kopalni obejmowało zabudowę powierzchniową oraz podziemne korytarze na poziomie 600 metrów. W tym czasie były organizowane wycieczki do podziemi kopalni, gdzie została wyznaczona trasa turystyczna. Kopalnia „Ignacy” była wówczas częścią KWK „Rydułtowy”.
W 2002 roku, ze względów bezpieczeństwa, kierownictwo kopalni „Rydułtowy” zawiesiło zjazdy dla osób zwiedzających.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-2-800x1067.jpg)
Z inicjatywy byłego pracownika kopalni, Stanisława Wypiora, zostało założone Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa byłych pracowników kopalni "Ignacy" w Niewiadomiu. Celem działania Stowarzyszenia było propagowanie tradycji górniczych oraz ułatwienie kontaktów towarzyskich pomiędzy byłymi pracownikami kopalni poprzez organizowanie gwarek oraz różnego rodzaju imprez rozrywkowych i turystycznych.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2022/07/hoym1-3.jpg)
W czerwcu zorganizowano pierwszą edycję imprezy pod nazwą „Święto Pary”. „Święto Pary” było okazją do popularyzacji idei ochrony dziedzictwa techniki, zarówno w kręgach naukowych, samorządowych, biznesowych, a także w społeczności lokalnej. Odbyły się trzy edycje tej imprezy. Niestety, 10 września 2008 roku Kompania Węglowa odcięła dopływ pary do maszyn wyciągowych, co unieruchomiło dwie czynne jeszcze w Polsce parowe maszyny.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-3-800x600.jpg)
Została założona Izba Tradycji Górniczej przy dawnej kopalni „Ignacy”. Izba obecnie nie istnieje.
Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków zadecydował o wpisaniu do Rejestru Zabytków „A” Województwa Śląskiego zespołu zabudowy oraz najbliższe otoczenie dawnej kopalni „Ignacy”. W skład zespołu weszły budynki szybów „Głowacki” i „Kościuszko” wraz z maszynami wyciągowymi oraz budynek elektrowni wraz z dwoma sprężarkami (kompresorami). Celem wpisu do rejestru zabytków było objęcie ochroną najcenniejszego fragmentu zabudowy wraz z zachowanym wartościowym wyposażeniem.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-5-800x533.jpg)
Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” znalazła się na trasie Szlaku Zabytków Techniki. Szlak Zabytków Techniki jest tematycznym szlakiem turystyczno-kulturowym, łączącym obiekty związane z kulturą dziedzictwa przemysłowego województwa śląskiego. Szlak prezentuje najważniejsze i najciekawsze pod względem walorów turystycznych, historycznych i architektonicznych obiekty przemysłowe w regionie śląskim. W skład Szlaku Zabytków Techniki wchodzą istniejące muzea, zamieszkałe kolonie robotnicze oraz działające zakłady pracy.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-6.png)
Dzięki zabiegom Stowarzyszenia Zabytkowej Kopalni „Ignacy” oraz staraniem Urzędu Miasta Rybnik przeprowadzono remont i adaptację dawnej wieży ciśnień na terenie kopalni na punkt widokowy. Wieżę widokową oddano do użytku 1 stycznia 2008 roku. Z tarasu widokowego usytuowanego na wysokości około 46 metrów można podziwiać panoramę Rybnika, Radlina i Wodzisławia, a przy dobrej pogodzie zobaczyć pasma górskie Sudetów i Tatr.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-7-800x1201.jpg)
Zabytkowa Kopalnie „Ignacy” wzięła udział w pierwszym Święcie Szlaku Zabytków Techniki – Industriadzie. To jedyny tego typu festiwal w Europie Środkowo-Wschodniej, którego celem jest prezentacja dziedzictwa przemysłowego. Industriada odbyła się 12 czerwca, a udział wzięło 40 zabytków techniki i miejsc związanych z przemysłową tradycją regionu, z 23 miast z terenu województwa śląskiego.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-8.jpg)
Poczta Polska wprowadziła do obiegu pocztówkę z wizerunkiem zabytkowej kopalni „Ignacy”. Jeden z największych zabytków Rybnika trafił na kartki pocztowe w ramach serii "Kopalnie zabytkowe i skanseny górnicze”. Na kartce znalazło się zdjęcie szybu „Głowacki” oraz wieży ciśnień. Kopalnia „Ignacy” miała także swój znaczek. On także przedstawiał kopalniany szyb.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2022/07/kartapocztowa_.jpg)
W czasie nawałnicy, która nawiedziła Niewiadom, ucierpiał budynek dawnej kotłowni, późniejsza Hala Gwarek. To właśnie na parterze tego gmachu członkowie Stowarzyszenia Zabytkowej Kopalni „Ignacy” organizowali tradycyjne gwarki dla byłych górników z kopalni Hoym. Ponieważ już wcześniej budynek był w kiepskim stanie technicznym, zapadła decyzja o jego rozbiórce.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-10--800x599.jpg)
Miasto podjęło się remontu budynku maszyny wyciągowej szybu „Głowacki” i stanowiącego z nim całość budynku kompresorni, późniejszej stolarni. Znajdująca się tam parowa maszyna wyciągowa z 1900 roku została zakonserwowana, naprawiono strop maszynowni i odmalowano ściany. W budynku znajdują się dwie sale wykorzystywane do organizacji koncertów, konferencji oraz wystaw.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-11-800x518.jpg)
Dzięki negocjacjom z Kompanią Węglową S.A. sfinalizowano transakcję darowizny nieruchomości znajdującej się na terenie Zabytkowej Kopalni. Miasto stało się właścicielem budynku maszyny wyciągowej i nadszybia szybu „Kościuszko” oraz budynku kompresorni.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/img_0882-800x600.jpg)
W lipcu powołano instytucję „Zabytkowa Kopalnia Ignacy” pod zarządem Muzeum Miejskiego w Rybniku. Jednakże na mocy uchwały Rady Miasta Rybnika z dnia 19 listopada zostało utworzone Industrialne Centrum Kultury. Była to placówka kulturalna powstała z połączenia Domu Kultury w Rybniku-Niewiadomiu i Zabytkowej Kopalni „Ignacy”. Industrialne Centrum Kultury rozpoczęło działalność 1 stycznia 2016 roku. Dyrektorką została wybrana Kamila Paradowska.
Rozpoczął się gruntowny remont nadszybia oraz maszynowni szybu „Kościuszko”. Powstała wystawa nawiązująca do historii miejsca oraz pary jako źródła energii w przemyśle. Wystawa ma charakter centrum nauki – zwiedzający będą mogli poszczególne stanowiska poznawać empirycznie. Największą atrakcją będzie możliwość zobaczenia pracującej maszyny parowej z roku 1920.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-13-800x1200.jpg)
Oddano do użytku zrewitalizowany budynek byłej sprężarkowni. Zyskał on nowy, funkcjonalny układ pomieszczeń. Odnowiony obiekt będzie pełnić funkcję wspomagającą proces rewitalizacji dzielnicy Niewiadom. Dlatego wśród nowych funkcji budynku znalazły się: świetlica środowiskowa, miejsce spotkań dla lokalnej społeczności oraz miejsce prowadzenia działań kulturalnych.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2021/09/zdjecie-nr-14-800x533.jpg)
W kwietniu doszło do podziału Industrialnego Centrum Kultury. W wyniku podziału utworzono Dom Kultury w Rybniku-Niewiadomiu oraz instytucję kultury o nazwie Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku. Zabytkowa Kopalnia Ignacy realizuje cele i zadania w dziedzinie wychowania przez sztukę, edukację kulturalną, upowszechnianie kultury, sztuki i dziedzictwa kulturowego Górnego Śląska.
Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” dołączyła do Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego ERIH - European Route of Industrial Heritage. Europejski Szlak Dziedzictwa Przemysłowego ERIH to największa w Europie sieć współpracy zabytków techniki dostosowanych do potrzeb turystyki i kultury. Obecnie na listę jest wpisanych dziesięć zabytków z Polski. Była Kopalnia „Ignacy” to jedyny zabytek techniki z subregionu zachodniego województwa śląskiego wpisany na tę prestiżową listę.
Przystąpiono do prac nad uruchomieniem parowej maszyny wyciągowej
w maszynowni szybu "Kościuszko". W maju 2021 roku sprowadzono w specjalnym kontenerze włoską spalinową wytwornicę pary, którą przystawiono do budynku maszyny wyciągowej. Następnie przystosowano maszynę do pracy: wyczyszczono i naoliwiono wszystkie elementy trące. 8 czerwca, po trzynastu latach „lenistwa”, maszyna ruszyła. Był to rozruch nieoficjalny, w gronie zaangażowanych w tej sprawie pracowników. Po udanym rozruchu, następnego dnia, zaproszono gości z prezydentem miasta Rybnika na czele i maszyna już oficjalnie odżyła.
Na przełomie września i października rozpoczęto zakładanie parku rekreacyjnego.
Park obejmuje teren dawnej lampiarni i łaźni oraz częściowo teren byłego kopalnianego placu drzewa. W części zlokalizowanej za budynkiem nadszybia szybu "Głowacki" znajduje się plac pary o utwardzonej, nieregularnej formie z instalacją wytwarzającą sztuczną parę na potrzeby pokazów wizualno-dźwiękowych. Tuż obok ulokowano plac zabaw dla dzieci.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2022/07/dsc4010_.jpg)
4 czerwca nastąpiło uroczyste otwarcie zrewitalizowanego kompleksu szybu "Kościuszko". W hali nadszybia do zwiedzania została udostępniona wystawa
„Wiek pary”. Wystawa nawiązuje do historii tego miejsca i pary jako źródła energii wykorzystywanej w przemyśle. Ekspozycja ma charakter centrum nauki.
Natomiast punktem centralnym jest maszyna parowa z roku 1920, która ponownie została wprawiona w ruch w przy użyciu specjalnie zainstalowanego kotła parowego.
![](https://www.kopalniaignacy.pl/wp-content/uploads/2022/07/hoym1-3.jpg)